کد مطلب:27154 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

توجيه واقعي جنگ وشهادت طلبي در اسلام چيست ؟

بعنوان مقدمه بايد بگوييم كه برده داري از سه طريق صورت ميپذيرفت:

1ـ ملت ودولتي حمله ميكردند و در اين جنگ تعدادي اسير ميشدند و بعنوان برده خريد و فروش ميشدند.

2ـ در آفريقا، مرد خانه ، فرزندان و زن خود را ميفروخت.

3ـ پادشاهان هركسي را كه ميخواستند به بردگي ميگرفتند.

اسلام دو قسم اخير را نپذيرفت و ملغي نمود اما بخاطر مصلحت قسم اول را لغو نكرد البته اين واژه به گونهاي معني شده و در مورد آن تبليغ شده كه شكل مذمومي به خود گرفته است به صورتي كه شبهه بردگي ناپاك ترين شبههاي است كه كمونيستها در گمراه ساختن جوانان دستاويز ميكنند، و برندهترين حربهاي است كه در سست نمودن عقايد نسل جوان به كار ميبرند، ميگويند اسلام اگر با هر زماني سازگار بود چنانكه رهبرانش ادعا ميكنند هرگز بردگي را مباح نميكرد و به رسميت شناختن بردگي بهترين دليل است .كهاسلام براي مدت محدودي نازل شد، و پس از انجام وظيفة خود در رديف آثار تاريخي و سنن باستاني قرارگرفت. بديهي است كه در اينجا براي هر جوان با ايماني پارهاي شكها و ترديدها خود به خود عارض ميشود ،كه چگونه اسلام بردگي را به رسميت شناخته، اين ديني كه بدون ترديد از جانب خدا نازل شده و در صدق و صحتش جاي شبهه نيست و قطعاً براي خير بشريت آمده و با تمام ادوار زندگي سازگار است چگونه بردگي را قانوني دانسته ،...و اگر خدا به اين امر راضي نيستپس چرا در قرآنش به صراحت شراب و قمار و ربا و ساير چيزها را حرام كرده اما در بارة الغاي بردگي حكمي صادر نكرده1

اسلام با فساد و قمار و ... به مبارزه پرداخت اما برده داري به معني صحيحش را پذيرفت و لغو نكرد يعني جزاي انسانهايي كه در صدد جنگ و قتال و ريختن خون انسانها برميآمدند اين بود كه آزادي خود را از دست بدهند و اسير بشوند و در اسلام بجاي اينكه زنداني شده و هزينهاي را براي جامعة اسلامي دربر داشته باشند به خدمت خانوادههاي مسلمان در ميآمدند واين زيباترين شكل مجازات بود از اول خلقت تا كنون، تا جنگي برپا بوده، اسير جنگي گرفتن وجود داشته، بناي عقلا براين بوده و هست و خواهد بود كه دشمني را كه ميخواهد انسان را از بن بركنداسير نمايند، تا از لحاظ اراده و عمل محدود شده و آزاد نباشد. واين همان بردهگيري به معناي اسير گرفتن است كه مورد پذيرش اسلام نيز ميباشد و آن را بر نداشته، و برداشتن آن امكان ندارد2

اسلام به بردهداري شكل بهتري داد و در اين مورد توصيههايي را ذكر كرده است. درواقع فرهنگ بردهداري توسط اسلام مطرح شد تا به تدريج فرهنگ انسانيت را به كساني كه عليه اسلام جنگيدهاند بياموزد و بردهداري بعنوان مجازات قتل و كشتار مذموم نيست بلكه عادلانه و مورد قبول همة عقلاي عالم است. چنانكه امامان از برده داري استقبال ميكردند و برده ميگرفتند و آنها را تربيت كرده و آزاد مينمودند.

آخرين وصيت پيغمبر اكرم ( سفارش اكيد به مراعات حال زنان و بردگان بود كه فرمود: ايّاكم و الضّعيفين به شما باد به مراعات دو گروه ضعيف. افزون بر اين، اسلام به برده داران دستور ميدهد كه با بردگان بخورند، با بردگان بنشينند، و به هرحال آنان را جزء اعضاي خانواده قرار دهند و از مزاياي زندگي محروم نكنند. امير المؤمنين ( وقتي دو پيراهن ميخريد، پيراهن خوب را به غلام خود قنبر ميداد و بد را براي خود نگه ميداشت آيا قنبر در تحت اين تربيت، برده بودن خود را ننگ ميبيند و ميخواهد كه آزاد شود؟! 3

شهيد دستغيب در اين زمينه ميفرمايند: اسلام آمد تا به جهانيان بگويد كه روابط مالك و مملوك رابطة آقايي و نوكري نبوده و ارتباط تسخير و حقار ت نيست بلكة علاقة پيوندي و برادري است، و بنابراين مالك و مملوك و غلام و كنيز در نظر اسلام اهل يك خانواده اند. حتي اجازة ازدواج آنان نيز احتراماً بايد از مالك گرفته شود، كه بجاي پدر محسوب است. قرآن ميگويد كسي كه قدرت مالي ندارد با زنان آزاد و پاك دامن ازدواج بكند نبايد بيهمسر بماند، از دوشيزگان با ايمان خود كه كنيزان و بردگان شمايند به همسري خود انتخاب كنيد، همة شما چه مالك و چه مملوك پارة تن يكديگريد، كنيزان را از اهل و صاحبان آنها خواستگاري كرده و با آنها ازدواج نموده و حقوق آنها را به نحو احسن بپردازيد. پيامبر اسلام ( ميفرمايد: مالك و مملوك برادرند و باز ميگويد با بردگان زير دست خود برادرانه رفتار كنيد، هركس برادر همنوعش به عنوان بردگي زير دستش قرار بگيرد بايد از غذاي خود به او بدهد و مانند لباس خود لباسش بپوشاند.... در اين محيط پر از فساد بود كه اسلام به دادرسي بردگان شتافت و آنان را از اين منجلاب پست وحشيت، به مقام كريمانة برادري و نوع پروري ارتقاء داد، نه تنها در عالم ظاهر و خيال، بلكه در عالم واقع و حقيقت نيز با شهادت تاريخ كه تاكنون كسي حتي صليبيون متعصب اروپايي انكارش نكردهاند. كه حسن رفتار اسلام با بردگان در صدر اول، به حدّي از انسانيت رسيد، كه آن روز در تمام جهان بيسابقه بود، خوش رفتاري به جايي رسيد كه آزاد شدگان اغلب راضي نبودند كه از خانوادة صاحبان خود جدا شوند، و حال آنكه ديگر داراي آزادي اقتصادي بودند و ميتوانستند به خوبي مشكلات زندگي را متحمّل شوند، زيرا كه مسلمانان در پرتو پرورش اسلام آنان را جزو خاندان خود قرار داده بودند، ديگر روابط آنها مانند روابط خانوادگي شده بود. در ساية كوشش و عنايت اسلام بردگان هستي از دست رفتة خود را باز يافته و انسانيت خود را از نو آغاز كردند و در پرتو قانون اسلام داراي احترام و سعادت شدند. ديگر قانون اجازه نميداد كسي زباناً و عملاً به حقوقشان تجاوز نمايد. 4





پس پاسخي كه بعضي گفتهاند بر اينكه اسلام ابتدائاً نميتوانسته با آن مبارزه كند بعد خواسته به تدريج آن را ملغي كند صحيح نيست. راه حلّ اين شبهه در اين است كه واقعيت بردهداري را معرفي كنيم. اين مسئله اختصاص به برده داري ندارد

بلكه مسائل ديگري مانند ازدواج موقت و ... هست كه دشمنان اسلام با نشان دادن يك چهرة بد و انحرافي از آن حقيقت، آن را تحريف كرده تا موجب بعضي مفاسد شود.









ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. هشتاد و دو پرسش، شهيد دستغيب، ص 243، 244

2. در محضر علامه طباطبايي، محمد حسين رخشاد، ص 245

3. همان منبع، ص 246

هشتاد و دو پرسش، شهيد دستغيب، ص 253 الي 255